Geloven

Je kunt ook te véél geloven, al ben je niet gelovig meer.

Dat overkomt naar mijn idee Jan Marijnissen als hij zegt nog steeds te geloven in zijn keuze voor Agnes Kant als zijn opvolger in de fractie. Daarover toont hij geen spoor van twijfel, zij was de goede vrouw op de goede plaats. De beslissing om op te stappen heeft ze dan ook geheel zelf en zonder druk vanuit de partij genomen.

Die overtuiging van Marijnissen vloeit samen met een ander geloof dat hij gisterenavond in Zomergasten breed etaleerde. Het gaat in het leven om samenwerken, om met z´n allen te geloven in waar je mee bezig bent, om een esprit de corps waarbij je als één man staat achter een gezamenlijk doel.

Binnen de SP is hem de realisatie van dat ideaal goed gelukt. Een beetje té goed, want de bijeffecten daarvan in de vorm van collectieve blindheid, of de angst om uit de toon te vallen hebben de partij wel parten gespeeld. Waar de rest van Nederland, ondanks alle sympathie voor haar gedrevenheid, Agnes Kant toch wel erg bozig en fanatiek begon te vinden, hield Marijnissen vol dat binnen de partij iedereen tevreden was met haar optreden. Niemand had daar ooit een kanttekening bij gemaakt.

Arme Agnes Kant! De samenbindende partijideologie en de groepswerking waren zo succesvol dat ze de moeilijke beslissing om op te stappen ook nog in opperste eenzaamheid heeft moeten nemen. Geen dissident binnen de partij met wie ze mogelijke twijfels al eerder had kunnen delen.

De parallellen tussen de SP à la Marijnissen en de Rooms-Katholieke kerk dringen zich nu aan mij op. Dat is niet origineel of opzienbarend, want Marijnissen zelf had al - tot zichtbare verlegenheid van presentator Jelle Brandt Corstius - via de keuze van zijn filmfragmenten zijn gehechtheid aan het Katholieke erfgoed een ruime plaats gegeven. Zwaar van de nostalgie die geen centrum meer heeft. Marijnissen gelooft niet meer in Jezus, maar des te meer in het samengaan van dwingende inspiratie en kameraadschap met esprit de corps en groepsdwang. Misschien is hij zelf wel de belichaming van die tegelijkertijd zo gemoedelijke en strenge bonhommie.

Terecht maakte hij gisterenavond Allan Greenspan het verwijt blind geloof te hebben gehecht aan de ideologie van het neoliberalisme. En daardoor verantwoordelijk te zijn voor de ineenstorting van het financiële systeem en de stuitende zelfverrijking van zoveel profiteurs. Maar je kunt ervan vinden wat je wilt, Greenspan gaf wel toe dat hij iets over het hoofd gezien had. Dat heb ik Jan Marijnissen nog niet horen zeggen.