In dat licht gezien is het verbijsterend om te zien met welke vanzelfsprekendheid Heidegger als filosofische autoriteit erkend wordt. Op al die terreinen waar men uit zijn werk put is het gebruikelijk om aan het begin hoofdschuddend even stil te staan bij zijn bruine interesses, zich eventueel nog af te vragen of er een verband te leggen is tussen ’s mans filosofie en zijn nationalistische sympathieën. Men concludeert dan het liefst van niet, want daarvoor is zijn bijdrage te zeer onmisbaar.
Daarom vond ik het verrassend om een filosoof te treffen die de gebruikelijke vergoelijking van Heidegger simpelweg weigert. Als een daad van verzet, tegen het meelopen après la lettre. Die filosoof is Miriam Rasch. In haar boek Frictie over techniek en dataïsme vertelt zij dat ze niet rechtstreeks naar Heidegger wil verwijzen als het gaat om kritische techniekfilosofie, maar dat liever indirect doet: via het werk van de minder beladen auteurs Caputo, Capurro en Eldred. Zij verklaart haar positiekeuze als volgt:
“Hoe de kritische analyse van technologie als grote gelijkmaker (‘Gleichschaltung’: het op één lijn brengen en elimineren van tegenstand, dingen ondergeschikt maken aan een gemeenschappelijke maat’, aldus Stuart Elden) in een geest als die van Heidegger samen kon gaan met de politieke overtuiging dat bepaalde groepen mensen vernietigd moeten worden (ook een vorm van Gleichschaltung), is moeilijk te bevatten. Even lastig te begrijpen vind ik het dat die overtuiging uiteindelijk zo weinig invloed heeft gehad op de receptie van zijn werk. Inmiddels benoemt iedereen weliswaar de olifant in de kamer (zoals nu, hier). Om vervolgens over te gaan op de exegese van de teksten. Het is een feit dat je de twintigste-eeuwse westerse filosofie niet kunt bestuderen of begrijpen zonder Heidegger; je kunt niet onder hem uit. Ik kies ervoor om hem grotendeels indirect te behandelen. Heidegger beriep zich op de geschiedenis die teruggaat tot aan Plato en Aristoteles, ik beroep mij op hen die dezelfde beweging hebben gemaakt – zoals Rafael Capurro en Michael Eldred.”
Je kunt je afvragen of dit niet een leeg gebaar is van Rasch, want bijvoorbeeld Capurro en Eldred, op wie zij zich oriënteert, volgen in hun analyses de kritische techniekfilosofie van Heidegger. Ik vind haar positiekeuze moedig en meer dan louter symboliek, omdat Heidegger over het algemeen te makkelijk wegkomt met zijn immorele gedrag. Daar moet meer over gesproken worden.
Zie ook Heidegger en de Joden.
Wil je commentaar geven of zien: klik op Meelopen après la lettre en scrol naar beneden door.
Ha bedankt, zoooo terecht! Ik ga alleen nog wel een stukje verder: Heidegger ook weerleggen. Dat zo’n filosofe hem wel volgt alleen via via is natuurlijk ook wel erg struisvogelpolitiek… een achter coulissen verborgen Heidegger. Ik vind dat H. weerlegd moet worden, in de kern. Dat betreft dan lijkt mij de gedachte van onto-theologie als wapen tegen theïsme; Caputo is iemand die als slippendrager van H. ook die gedachte het christendom importeert…. Geven we H. dan niet onbegrijpelijk veel macht en wat schieten we er mee op om de naam weg te moffelen? Ik zou zeggen: ophouden met de kern van Heidegger verering, het kritiekloos overnemen van zijn ideeën. Waarom doorgaan op die weg als dat weerlegd kan worden en is? Groet, Guus.
BeantwoordenVerwijderenHier heb ik veel mee te maken met mijn jonge studenten.
BeantwoordenVerwijderenKan je het werk van een kunstenaar/muzikant genieten als je weet welke misdaden/gedragingen deze op zijn/haar kerfstok heeft?
En dan volgt altijd weer de discussie over de huidige cancel cultuur. Is het werk los van de persoon te (be)zien staat als kwestie momenteel zeer centraal in kunsteducatie. Groet, Blanca.