Identiteitsloos

‘Bestemming bereikt’, dat wordt wel gezegd van het Christendom. Ook al slaat de secularisatie om zich heen, of juist omdát de secularisatie om zich heen slaat, en de Christelijke boodschap zich heeft uitgekristalliseerd in een democratische en sociale samenleving. Zo’n samenleving komt immers tegemoet aan het Christelijke ideaal van universele gelijkwaardigheid voor iedereen, en laat God en Jezus dan maar langzaamaan verdwijnen, het ideaal is bereikt.

Daarmee is een grote prestatie geboekt. Maar de realisatie ervan dwingt ook tot reflectie op dat ideaal. Was dat, behalve op onderdelen, over de hele linie wel zo nastrevenswaardig? Zoals gezegd, een belangrijk element was het bereiken van een soort abstract universalisme, of identiteitsloosheid. Denk aan de uitspraak van de apostel Paulus in een van zijn brieven: “Er is geen Jood of Griek, geen man en vrouw, want jullie zijn allemaal één in Christus”.

Het lijkt erop dat we moeten erkennen dat dat wellicht iets te veel gevraagd is van de gemiddelde mens, als hij geen gefortuneerde, geglobaliseerde, door-en-door rationele kosmopoliet is. Moeten we niet vaststellen dat worteling van een mens in zijn cultuur, zijn land, zijn volk simpelweg een  bestaansvoorwaarde is? De verwaarlozing van dergelijke identiteiten, en de stimulans in de richting van globalisering en voortdurende grensoverstijging kunnen verklaren waarom de tegenreactie in de gedaante van populistische heimwee-bewegingen zo agressief terrein opeist.

Voor mij is dat geen reden internationale samenwerking, Europese eenwording of globalisering te willen stoppen. Maar wel om worteling in eigen cultuur en tradities iets meer op waarde te schatten.

Zie ook Zielig en Houdt het dan nooit op?