Lekker ondeugend

Hoe ik de kunstenaar Lucebert moet beoordelen weet ik niet. Hij heeft overduidelijk de verkeerde kant gekozen tijdens de Tweede Wereldoorlog, onder andere blijkens zijn antisemitische uitspraken en vrijwillige aanmelding bij de Arbeidseinsatz. Maar zijn werk, zowel het literaire als het geschilderde, laat een gevoelig en diep bewogen innerlijk leven zien. Ik sluit niet uit dat hij zwaar gebukt ging onder zijn voormalige nazistische sympathieën. Blijft staan dat hij er nooit afstand van heeft genomen. 

Desondanks ben ik vaak geroerd door teksten die ik van hem tegenkom. Zo ook de zin die inzet was van intensief overleg tussen de gemeente Alkmaar en Alkmaarse synagogen: ‘Van teveel spektakel wankel je allicht’. Mooi, en misschien zegt het toch wat over zijn verleden. Deze tekst stond al vijftig jaar als kunstwerk op het gemeentehuis, maar was aan restauratie toe. Gegeven de relatief recente onthullingen over Luceberts verleden en zijn zwijgen daarover vonden de Joodse Gemeenten van Alkmaar het niet gepast om het kunstwerk op de oude plaats terug te brengen, een overheidsgebouw zou zich daar niet mee moeten verbinden. De organisaties kaartten de kwestie aan bij de gemeente Alkmaar. Na uitvoerig overleg bereikten zij een compromis. Het Lucebert-kunstwerk wordt teruggeplaatst op een andere locatie dan een overheidsgebouw. Goed gedaan, denk ik dan.

Des te akeliger zijn de opzettelijk grievende opmerkingen van wethouder Anjo van de Ven na het bereiken van het compromis. Zij zegt het kunstwerk op een “prominentere” plek te willen plaatsen: “Ik droomde gisteren van een plek op straks de vijftig meter hoge toren bij Ringers”. Waarna ze het vileine karakter van haar opmerking onderstreept met “Even een ondeugende gedachte van de wethouder”. Geintje, gewoon even Joden pesten.

Dat spel met ‘ondeugendheid’ doet me, met alle verschillen, denken aan de quasi onschuldige manier waarop Elon Musk en Steve Bannon recent de wereld schokken met hún geintje: de uitgestoken rechterarm. Moet allemaal kunnen. Bah.

Zie ook Lucebert.

Wil je commentaar geven of zien: klik op Lekker ondeugend en scrol naar beneden door.

Out of the box

Het ene bericht uit Washington is nog krankzinniger dan het andere. Je zult maar nieuwslezer zijn in deze tijden. Dat is toch een eerbiedwaardig beroep, maar je bent gedwongen om een serie bizarriteiten als serieus nieuws te presenteren. Je ziét ze ermee worstelen. Winfried Baijens, naar aanleiding van Trumps voorstellen tot deportatie van Palestijnen uit Gaza: “Rudy, Waar komt dit plan vandaan?” Zoiets wil je toch het liefst voorzien van een beetje verstandig commentaar voor de mensen thuis. Maar waar moet je beginnen? 

Ook schrijvende journalisten happen naar adem. Zij ontlenen hun waarde voor een groot deel aan hun vermogen tot duiding van nieuws, en het onderbrengen ervan in een groter plaatje. Een set van gedeelde internationale spelregels, en überhaupt regels over basaal politiek fatsoen maakten daar tot nog toe deel van uit. Interpretatie van actuele gebeurtenissen wordt een stuk lastiger als je daar niet meer vanuit kunt gaan. 

Sommigen denken dat het opzettelijke strategie is van Trump om een stortvloed van buitennissige plannen over de wereld uit te storten. Veel mensen verliezen daardoor hun oriëntatiepunten en houvast, en dat vermindert bij voorbaat de mogelijke weerstand die hij kan tegenkomen.

Zie ook Een fatsoenlijke samenleving.

Wil je commentaar geven of zien: klik op Out of the box en scrol naar beneden door.