vrijdag 23 juli 2010

Heftigheid


Voordringen bij de kassa's, schreeuwen tegen iedereen, inclusief baby's, de lompheid van veel Israëliërs is onbeschrijfelijk, aldus Guus Valk laatst in de NRC. En ze weten het van zichzelf wel, maar cultiveren het in zekere mate. De ‘nieuwe Jood’ is los van conventies. Alles beter dan die stijve Europeanen, zeggen ze zelf.

Ook al schaadt het de zaken want, zegt Valk, voor zover de politieke situatie in het Midden-Oosten al handelscontacten toelaat worden die bepaald niet bevorderd door de Israëlische lompheid. Maar ook daar kiezen ze kennelijk bewust voor. Alles beter dan geremd te worden in de heftigheid die niet wenst te worden ingesnoerd.

Toen ik dit las moest ik denken aan de beleefdheidscampagne die gevoerd werd toen ik in de jaren negentig in Israël was. In bussen, postkantoren en winkels werd het publiek aangespoord om met twee woorden te spreken en iets meer geduld te tonen. Het heeft kennelijk niet mogen baten.

Moet je er dan maar om lachen? De filosofen Salomon Malka en Jacques Derrida doen dat uiteindelijk in een dialoogje over de Joodse traditie. Malka haalt een achttiende-eeuwse Poolse rabbijn aan die zei: “Het hele Jodendom bestaat er misschien slechts in om de werkelijke betekenis van woorden te kennen”. Waarop Derrida helemaal verstijft, en geïrriteerd antwoordt dat men dat wel van iedere cultuur kan zeggen. Maar, zegt Malka, de rabbijn bedoelt dat het Jodendom dat in extreme mate doet. Derrida, opnieuw geprikkeld: “Dus beter dan in andere culturen?” Malka: “Nee, maar meer extreem”. Derrida: “Dus het extreme is Joods?” En daar moesten ze, zoals destijds Cor Galis en Ischa Meijer, allebei hartelijk om lachen.

Zo bezien, als we toch in sjablonen spreken, vormt de karikaturale Engelsman het honderd procent tegendeel van de Israëlier: beleefd, flegmatiek, voorkomend, geduldig. Maar dat contrast gaat ook op voor het gebruik van alcohol door de genoemde bevolkingen. In Engeland hebben ze daar over het algemeen veel van nodig, in Israël veel minder.

Zie ook Alcohol en Bekvechten

Geen opmerkingen:

Een reactie posten