Het Goede, het Ware en het Schone

De ophemeling van de klassieke trits van de waarden ‘waarheid’, ‘goedheid’ en ‘schoonheid’ heeft bij mij altijd een zekere weerstand opgeroepen. Dat zal te maken hebben met het aureool van perfectie en zuiverheid dat aan die platoonse trits zit vastgebakken. De gedachte van ultieme harmonie was niet in overeenstemming met mijn eigen ervaring van een meer morsige werkelijkheid, de koppeling van mooi en goed vond ik zeer dubieus en de mensen die zo nodig die kosmische orde moesten uitroepen vond ik pedant aristocratisch.

Daarom vond ik het wel mooi dat voormalig Denker des vaderlands René Gude van de trits een viertal maakte: hij voegde aan het ware, goede en schone het lekkere toe, met nadruk op de lichamelijkheid en het genotvolle waar de Klassieken een beetje bang voor waren. Passies golden in de Oudheid als iets waar je vooral voorzichtig mee moest zijn, terwijl wij ze tegenwoordig de ruimte geven. Volg je passie! En laat de grote woorden en diepe gedachten maar zitten.

Of gaat onze wereld nu juist te gronde aan deze genietingsdrift? Aan onze eindeloze vliegreisjes, energieverslaving en exploitatie van de aarde? Zouden de Klassieken dan toch gelijk hebben met hun waarschuwing tegen het lekkere, en met de beklemming van hun deugdzame trits?

Misschien. Maar dan nog voel ik me opgesloten in die trits, en voel ik verlangen naar iets wat daar uit wegbreekt. Misschien levert Levinas wel een goede kandidaat voor een vierde term die de zelfgenoegzaamheid kan doorbreken, namelijk: andersheid. Dus dan krijg je: ‘het ware, het goede, het schone en het andere’.

Zie ook (On)reinheid en Burgerpaleizen