Abstract idealisme

Ik heb weinig met migratieoptimisten zoals Leo Lucassen of Lisa-Marie Komp, die in de media regelmatig pleiten voor ongelimiteerde opvang van migranten en niet geloven in zoiets als ‘een aanzuigende werking’ bij het openzetten van grenzen.

In de eerste plaats vind ik ze niet consistent. Ze zeggen dat het niet meer dan logisch is dat mensen weg willen uit plaatsen waar ze weinig kansen hebben, naar landen met meer welvaart en betere perspectieven. Dat is altijd zo geweest, zeggen Lucassen en Komp, daar is niets bijzonders aan. Ik denk dat ze daar gelijk in hebben, en ook dat het heel begrijpelijk is dat mensen hier naar toe willen. Zeker in tijden van mobieltjes die dagelijks aan iedereen tonen hoe goed wij het hier hebben. Maar dat is zo’n beetje de definitie van aanzuigende werking, dus te ontkennen dat die werking er is vind ik raar en inconsistent.

Verder zeggen de migratieoptimisten dat wij in het Westen makkelijk iedereen op kunnen vangen die hier naar toe wil. De Potential Net Migration Index van de Amerikaanse opiniepeiler Gallup heeft berekend dat, als elke wereldburger die dat wil ook daadwerkelijk zou migreren naar een land naar keuze, de Nederlandse bevolking zou groeien met 29 procent, de Britse met 37 procent en de Duitse met 45 procent. Het droge commentaar van Trouw bij deze cijfers is dat voor zo’n volksverhuizing in rijke landen weinig steun bestaat.

Dat kun je wel zeggen, ja. De werkelijke migratiecijfers zijn onvergelijkelijk veel lager, maar creëren nu al maatschappelijke wrijving. Ik vind zelf dat Nederland, gegeven de spanningen die het oproept, de integratie van nieuwkomers behoorlijk goed verzorgt. Maar als je beweert dat er zonder problemen nog veel meer mogelijk is, dan ben je blind voor de sociaal-emotionele effecten die zo’n maatschappelijk integratieopgave met zich meebrengt.

Het overkoepelende bezwaar dat ik heb tegen redeneringen als die van Lucassen en Komp betreft de abstractheid van hun denken. Mensenrechten – en die omvatten in hun visie het recht op migratie – zijn voor hen absoluut, en als de absoluutheid van die rechten eenmaal is vastgesteld, zijn overwegingen van haalbaarheid, sociaal-maatschappelijke wrijvingen, en historische verbanden niet relevant meer. Maar zo werkt het natuurlijk niet.

Voor een visie op mensenrechten die van meer werkelijkheidszin getuigt zoek ik liever aansluiting bij Hannah Arendt. Haar kanttekeningen bij de mensenrechtenverklaringen uit de jaren vijftig blijven onverminderd relevant.

Zie ook Iedereen helpen? Dat verlamt

Wil je commentaar geven of zien: klik op Abstract idealisme en scrol naar beneden door.